Ölüm cəzasının demokratik cəmiyyətlərdə yeri olmadığını bəyan edən Avropa Şurası, onun ləğv edilməsi uğrunda mübarizə aparan ilk təşkilat olmuşdur. 1983 -ci ilin aprel ayında Avropa Şurası İnsan Hüquqları üzrə Avropa Konvensiyasına əlavə olaraq dinc dövrdə ölüm hökmünü ləğvinə dair 6 saylı, 2002-ci ilin may ayında isə hər bir halda ölüm hökmünün ləğv edilməsinə dair 13 saylı Protokollarını qəbul etmişdir.

Avropa Şurası ölüm hökmünün ləğvini bu təşkilata üzv qəbul olunmaq üçün ilkin şərt kimi tələb edir. 1997-ci ildən bəri Avropa Şurasına üzv olan 46 dövlətdə ölüm hökmünün tətbiqinə dair hər hansı bir hadisə müşahidə edilməyib.

 Ölüm hökmünə qarşı ümumavropa günü

Avropa Şurasına üzv olan hər bir ölkə ona qarşı müstəqil nəzarət mexanizmlərinin tətbiq edilməsini qəbul edir. Bu mexanizmlərin köməyi ilə ölkə ərazisində insan hüquqları və demokratik standartların nə dərəcədə yerinə yetirilib yetrilməməsinə dair qiymətləndirilmə aparılır.

Buna misal olaraq, Avropa Şurasının İşgəncələrin Qarşısının Alınması üzrə Komitəsi   azadlıqdan məhrum edilmiş şəxslərlə necə davranıldığını qiymətləndirmək məqsədi ilə 46 üzv ölkədə azadlıqdan məhrum olunanların saxlanma yerlərinə (həbsxanalar, polis məntəqələri, xarici vətəndaşların saxlandığı mərkəzlər və s.) müntəzəm şəkildə və ilkin xəbərdarlıq olmadan səfərlər təşkil edir.

Avropa Sosial Hüquqlar Komitəsi isə öz növbəsində Avropa Sosial Xartiyasının təminat verdiyi mənzil, səhiyyə, təhsil, məşğuliyyət, sərbəst hərəkət azadlığı kimi hüquqların müvafiq ölkələr tərəfindən yerinə yetirilməsinin səviyyəsini yoxlayır.

Buna dair daha bir misal Korrupsiya əleyhinə Birləşmiş Ölkələr Qrupudur (QREKO). Bu qurum ölkələrdə anti-korrupsiya siyasətindəki boşluqları müəyyən edir və onları qanunvericilik, institusional və inzibati sahələrdə lazımi islahatları həyata keçirməyə çağırır. Bu qiymətləndirmə Avropa Şurasının müvafiq konvensiyalarına əsaslanır.

 Müstəqil nəzarət mexanizmləri

Avropa İnsan Hüquqları Konvensiyası hər hansı bir səbəbdən dövlət orqanları tərəfindən aparılan ayrı-seçkiliyin bütün formalarını qadağan edir. Avropa Şurası azlıqların, o cümlədən Avropada ən böyük milli azlıq olan qaraçıların (Romlar) müdafiəsi istiqamətində çoxsaylı tədbirlər planı həyata keçirir.

Bu fəaliyyətlərdən biri Avropa Şurasının Yerli və Regional Hakimiyyətlər Konqresinin təşəbbüsü çərçivəsində qaraçıların inteqrasiya olunması məqsədi ilə Avropa şəhər və regionlarının alyansının yaradılması olmuşdur. Alyansın fəaliyyətinin konkret nəticəsi kimi onun Avropa İttifaqı ilə birgə həyata keçirdiyi « Romakt » (Romact) layihəsini misal gətirmək olar.

İrqçilik və dözümsüzlüyə qarşı Avropa Komitəsi isə öz növbəsində bu sahədəki halları təhlil edir və müntəzəm şəkildə Avropa Şurasının 46 üzv ölkəsinə öz tövsiyələrini verir.

Eyni zamanda, Avropa Şurası cinsi oriyentasiya və gender mənsubiyyəti səbəbiyilə baş verən ayrı-seçkiliklə də mübarizədə aparıcı rol oynayır.

Nəhayət, Milli azlıqların müdafiəsi üzrə Çərçivə Konvensiyası müvafiq ölkələrdə milli azlıqların müdafiəsini təhlil etmək və təkmilləşdirmək istiqamətində monitorinq mexanizmini nəzərdə tutur.

 Qaraçıların inteqrasiya olunması məqsədi ilə Avropa şəhər və regionlarının alyansı
 Qaraçıların hüquqları
 İrqçilik və dözümsüzlüyə qarşı Avropa Komitəsi
 Cinsi oriyentasiyaya görə ayrı-seçkilik
 Milli azlıqların müdafiəsi

İfadə azadlığı, müstəqil və plüralist kütləvi informasiya vasitələri olmadan həqiqi demokratiyanın mövcudluğu mümkün deyil. Avropa İnsan Hüquqları Məhkəməsinin presedent hüququ praktikası mətbuatın xüsusən də jurnalistlərin mənbələrinin məxfiliyi məsələsində.kifayyət qədər geniş şəkildə müdafiəsini təmin edir. Məhkəmənin fikrincə bu cür müdafiə mexanizminin olmaması ümumi maraq doğuran məsələlərdə ictimaiyyəti məlumatlandırma baxımından qaynaqların çəkinməsinə səbəb ola bilər.

İfadə azadlığı hüququ həmçinin İnternet də daxil olmaqla kütləvi kommunikasiya vasitələrinin yeni formalarına da şamil edilir. Avropa Şurası bu sahədəki vəziyyətin inkişafını nəzərə alaraq sözü gedən hüququn qorunmasına daim nəzarət edir.

Avropa Şurası təşkilatın bir çox üzv ölkələrinə onların ifadə və mətbuat azadlığı sahəsindəki qanunvericilik və siyasətlərinin təkmilləşdirilməsində yardım göstərir. Eyni zamanda, media peşəkarları üçün də müəyyən peşəkarlıq təlimləri təşkil olunur, tanışlıq səfərləri həyata keçirilir.

 KİV (Kütləvi İnformasiya Vasitələri) və ifadə azadlığı  
 İnformasiya cəmiyyəti

Ədalət və demokratiyya gəldikdə, gender bərabərliyi bundan belə ölkənin iqtisadi inkişafının əsas tərkib hissəsi kimi qiymətləndirilir. Avropa Şurasının bu sahədəki sənədləri qadınlara qarşı aparılan ayrı-seçkiliyin bütün formalarına qarşı mübarizəyə və qadınların cəmiyyətdəki rolunun möhkəmlədilməsinə yönəlmişdir.

Avropa Şurasının qadınlara qarşı zorakılıqla mübarizə haqqında Konvensiyası bu sahədə irəliyə doğru atılmış mühüm bir addımdır. Bu sənəd eyni zamanda qadınlarla kişilər arasında daha çox bərabərliyə nail olmaq istiqamətində əlavə səylər olmadan belə bir zorakılığın aradan qaldırılmasının mümkün olmadığını da nəzərə alır.

 Qadınlara qarşı zorakılıq 
 Qadınlar və kişilər arasında bərabərlik

Təbiətçə həssas olan uşaqlar ehtiyaclarının böyük hissəsinin təmin olunmasında valideynlərindən asılıdırlar. Avropa Şurasının uşaqlara dəstək proqramının fəaliyyəti onların hüquqlarının müdafiəsinə, uşaqlara qarşı bütün növ zorakılığın qarşısının alınmasına və bu cür cinayətlər törətmiş fiziki şəxslərin məsuliyyətə cəlb olunmasına, eləcə də uşaqlara təsir edən qərarlarda onların özlərinin də iştirakını təşviq etməyə yönəlmişdir.

Məsələn, uşaqların cinsi istismarı və sui-istifadədən müdafiəsi Konvensiyası uşaqlara qarşı müxtəlif növ cinsi sui-istifadəyə, o cümlədən evdə və ailədə baş verən bu kimi hallara görə cinəyət məsuliyyətini nəzərdə tutan ilk sənəddir. Sözü gedən Konvensiya 2010-cu il 1 iyul tarixində qüvvəyə minib.

Bundan əlavə, Avropa Şurası uşaqların məhkəmələrə müraciət imkanlarının yaxşılaşdırılmasını nəzərdə tutan töfsiyyələr qəbul etmişdir.

 Uşaqlara qarşı zorakılıq 
 Uşaqlara dəstək proqramı 
 "Hər beşinci" Kompaniyası

2008-ci ildə “Mədəniyyətlərarası Dialoq üzrə “Ağ sənəd”i qəbul edildikdən sonra Avropa Şurası müəllimlərin hazırlanması, azlıqların müdafiəsi və sosial birlik məsələləri, o cümlədən dini icmalar və qeyri-dini düşüncələrin nümayəndələri ilə illik  dialoqun keçirilməsi üzrə bir sıra proqram həyata keçirməyə başlamışdır. “Mədəniyyətlərarası şəhərlər şəbəkəsi” bu layihəyə üzv şəhərlərə mədəniyyət müxtəlifliyi məsələlərini nizamlamaqda yardım edir və sosial birliyin inkişafı üçün əlverişli şəraitlərin yaradılması məqsədi ilə ictimai məkanda müxtəlif növlü qruplar arasında bir-birini əvəzlənməni və qarşılıqlı əlaqələri həvəsləndirir. Bu şəbəkə çərçivəsində mədəniyyətlərarası münaqişələri tənzimləməyə yönəlmiş tədbirlər planı işlənib hazırlanır.

Qarşılıqlı şəkildə mədəniyyətlərarası anlaşmanı təşviq etmək üçün Avropa Şurası dillərin tədrisinin təkmilləşdirilməsi istiqamətində müəyyən proqram və tədbirlər işləyib hazırlayır.

 Mədəniyyətlərarası dialoq
 Mədəniyyətlərarası şəhərlər
 Dillərin tədrisinə dəstək

Məsləhətləşmələr və seçkiləri müşahidə fəaliyyəti ilə Avropa Şurası Parlament Assambleyası və ATƏT kimi digər Avropa təşkilatları bütün qitə miqyasında demokratik, azad və ədalətli seçkilərin keçirilməsinə yardım göstərir.

Yerli və Regional Hakimiyyətlər Konqresi Avropa Şurasının üzvü olan 46 ölkədə yerli və regional seçkilərin vaxtaşırı olaraq müşahidəsini həyata keçirir. Qurumun seçkiləri müşahidə missiyaları bütün seçki prosesini əhatə edir və eyni zamanda, bu missiyalarını Avropa Yerli Özünüidarəetmə Xartiyası müddəalarının yerinə yetirilib yetirilməməsi üzrə monitorinq fəaliyyətiylə tamamlayır.

Bundan başqa, seçkilərin keçirilməsini daha da yaxşılaşdırmaq məqsədilə Avropa Şurası seçici siyahılarının və yaxud müşahidəçilərin və seçki orqanlarına yerli əməkdaşların hazırlanması üçün seçki qanunvericiliyində dərin islahatların aparılması sahəsində yardım proqramları işləyib hazırlayır.

 Parlament Assambleyası 
 Yerli və Regional Hakimiyyətlər Konqresi  
 Demokratik təsisatlar

Demokratiya, xüsusən də vətəndaş cəmiyyətinin fəaliyyəti ilə, həmçinin vətəndaşların ictimai həyatda fəal iştirakını da əhatə edir. Avropa Şurası insan hüquqları və demokratiya tədrisini inkişaf etdirmək məqsədiylə strategiyalar və alətlər işləyib hazırlayır. Avropa Şurasının demokratik vətəndaşlığın tərbiyəsi və insan hüquqları sahəsində təhsil üzrə Xartiyası bu dəyərləri əyani şəkildə necə həyata keçirmək lazım olduğunu nümayiş etdirir.

Hər il Avropa Şurasının Budapeşt və Strasburqda yerləşən gənclər mərkəzlərində 5000-dən çox gənc fəal təlim keçir. Bu təcrübələrin geniş təsiri var. Belə ki, gənc fəallar əldə etdikləri bu bilik və bacarıqlarını öz təşkilatları üzvlərinin arasında yayırlar. Bundan əlavə, 15 000-dən çox gənc qarşılıqlı anlaşma, dözümlülük və həmrəylik kimi dəyərləri təşviq etmək məqsədini güdən Avropa Gənclər Fondunun da dəstəklədiyi layihələrdə iştirak edir.

 Təhsil və peşəkarlıq təlimi 
 Gənclik

Avropa Şurasının Dərmanların keyfiyyəti və tibbi xidmətlər (EDQM) üzrə Avropa Direktoratının missiyası yaxşı keyfiyyətli dərmanlara və tibbi xidmətlərə çıxış üçün əsas insan hüquqlarını təmin etmək və insan və heyvan sağlamlığının mühafizəsini təşviq etməkdən ibarətdir.

EDQM-in fəaliyyəti dərmanlar, qan köçürmə, transplantasiya və həmçinin kosmetik maddələr və qida məhsulları ilə təmasda olan materiallar kimi sahələri əhatə edir. Missiyasına uyğun olaraq EDQM-in bütün fəaliyyət növlərinin məqsədi insan sağlamlığı üçün qitə boyu ən yüksək standartları təmin etməkdən ibarətdir.

 Dərmanların keyfiyyəti və səhiyyə