The Convention on the Elimination of All Forms of Discrimination against Women (CEDAW)
(неафіцыйны агляд)
Міжнародная канвенцыя Арганізацыі Аб’яднаных Нацый аб ліквідацыі ўсіх формаў расавай дыскрымінацыі (КЛРД) грунтуецца на Дэкларацыі 1963 года аб ліквідацыі ўсіх формаў расавай дыскрымінацыі.
Дэкларацыя змяшчае чатыры асноўныя моманты:
Любая дактрына аб расавай дыферэнцыяцыі або перавазе з’яўляецца навукова ілжывай, маральна цяжкай, сацыяльна несправядлівай і небяспечнай і не мае ніякага абгрунтавання ў тэорыі або на практыцы.
Расавая дыскрымінацыя, а тым больш палітыка ўрада, заснаваная на расавай перавазе ці нянавісці, парушае асноўныя правы чалавека, ставіць пад пагрозу сяброўскія адносіны паміж народамі, супрацоўніцтва паміж краінамі і міжнародны мір і бяспеку.
Расавая дыскрымінацыя наносіць шкоду не толькі тым, хто з'яўляецца яе аб'ектам, але і тым, хто яе практыкуе.
Сусветная грамадскасць, свабодная ад расавай сегрэгацыі і дыскрымінацыі, фактараў, якія ствараюць нянавісць і падзел, з’яўляецца асноўнай мэтай Арганізацыі Аб’яднаных Нацый.
Артыкул 1
Вызначэнне расавай дыскрымінацыі: любое адрозненне, выключэнне, абмежаванне або перавага на аснове расы, колеру скуры, сацыяльнага, нацыянальнага або этнічнага паходжання з мэтай ці следствам парушэння правоў на роўныя правы чалавека. Палітыка або меры пазітыўных дзеянняў не павінны лічыцца расавай дыскрымінацыяй.
Артыкул 2
Дзяржавы-ўдзельніцы асуджаюць расавую дыскрымінацыю і абавязваюцца праводзіць палітыку па яе ліквідацыі ва ўсіх магчымых формах. Дзяржавы-ўдзельніцы не прымаюць ніякіх праяў расавай дыскрымінацыі і дзейнічаюць для забеспячэння таго, каб ніякія дзяржаўныя органы і ўстановы не ўдзельнічалі ў дыскрымінацыі. Дзяржавы-ўдзельніцы абавязваюцца не спансіраваць, не абараняць і не падтрымліваць расавую дыскрымінацыю з боку любых асоб або арганізацый. Дзяржавы-ўдзельніцы разглядаюць дзяржаўную, нацыянальную і мясцовую палітыку і змяняюць або адмяняюць законы і правілы, якія ствараюць або ўвекавечваюць расавую дыскрымінацыю. Дзяржавы-ўдзельніцы забараняюць і спыняюць расавую дыскрымінацыю любымі асобамі, групамі або арганізацыямі. Дзяржавы-ўдзельніцы прымаюць неабходныя меры для развіцця і абароны асоб, якія належаць да пэўных расавых груп, у мэтах гарантавання ім поўнага і роўнага ажыццяўлення правоў чалавека.
Артыкул 3
Дзяржавы-ўдзельніцы асуджаюць апартэід і абавязваюцца прадухіляць, забараняць і выкараняць любую падобную практыку на сваёй тэрыторыі.
Артыкул 4
Дзяржавы-ўдзельніцы асуджаюць любую прапаганду і ўсе арганізацыі, заснаваныя на ідэях расавай перавагі. Дзяржавы-ўдзельніцы абавязваюцца дзейнічаць у мэтах выкаранення любога падбухторвання да дыскрымінацыі і забараняюць распаўсюджванне ідэй, заснаваных на расавай перавазе і актах гвалту ці падбухторвання да гвалту ў дачыненні да любой расы.
Артыкул 5
Дзяржавы-ўдзельніцы абавязваюцца забараняць, ліквідаваць расавую дыскрымінацыю і гарантаваць усім без адрознення права на роўнасць перад законам, асабліва ў ажыццяўленні правоў на правасуддзе; бяспеку чалавека; палітычныя правы, у тым ліку права голасу і права балатавацца на выбарах, удзельнічаць у дзяржаўных і грамадскіх справах і мець роўны доступ да дзяржаўнай службы; права на свабоду перамяшчэння і пражывання; права пакідаць любую краіну, у тым ліку сваю родную, і вяртацца ў яе; права на грамадзянства; права на ўступленне ў шлюб і выбар мужа або жонкі; права на валоданне маёмасцю; права атрымання ў спадчыну; права на свабоду думкі, сумлення і рэлігіі; права на свабоду меркаванняў і іх свабоднае выказванне; права на мірныя сходы і аб’яднанні; эканамічныя, сацыяльныя і культурныя правы, у прыватнасці права на працу, свабодны яе выбар, роўную аплату за роўную працу, справядлівае і здавальняючае ўзнагароджанне; права ствараць прафсаюзы і ўступаць у іх; права на жыллё; права на ахову здароўя, медыцынскае абслугоўванне, сацыяльнае забеспячэнне і сацыяльныя паслугі; права на адукацыю і прафесійную падрыхтоўку; права на роўны ўдзел у культурнай дзейнасці; права доступу да любога месца або службы, прызначаных для выкарыстання шырокай грамадскасцю.
Артыкул 6
Дзяржавы-ўдзельніцы забяспечваюць кожнаму чалавеку, які знаходзіцца пад іх юрысдыкцыяй, эфектыўную абарону, у тым ліку сродкі прававой абароны, ад актаў расавай дыскрымінацыі.
Артыкул 7
Дзяржавы-ўдзельніцы абавязваюцца прымаць меры ў галіне адукацыі, навучання і г. д. для барацьбы з прадузятасцямі, якія вядуць да расавай дыскрымінацыі.
Крыніца: Цэнтр ААН па правах чалавека і Народны рух за вывучэнне правоў чалавека www.pdhre.org
- Глава 1 - Адукацыя ў галіне правоў чалавека і «Компас»: уводзіны
- Глава 2 - Практыкаванні і метады навучання ў галіне правоў чалавека
- Глава 3 - Практычныя дзеянні ў падтрымку правоў чалавека
- Глава 4 - Разуменне правоў чалавека
- Глава 5 - Асноўная інфармацыя па глабальных тэмах правоў чалавека
- Дадаткі
- Гласарый