Antunes Rocha v. Portekiz ​​| 2005

Bir devlet memurunun NATO güvenlik soruşturmasından geçmek için gözetlenmesinin ardından özel yaşamın daha fazla korunması

…Mahkeme… [Portekiz hukukunda] güvenlik izni için… yapılan bir soruşturmaya dahil edilebilecek önlemlere dair hiçbir tanım bulamamıştır.

Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi Kararı, Ekim 2005

Davaya ilişkin genel bilgiler

Gracinda Maria Antunes Rocha eğer güvenlik soruşturmasından geçmek için gözetleneceğini bilseydi yeni işiyle ilgili sözleşmeyi asla imzalamazdı.

Mayıs 1994’te, Gracinda bir devlet kurumunda geçici bir işe girdi. İşe yeni başlayan biri olarak, içinde Portekiz’in NATO üyeliğine dair ulusal güvenlik konularıyla ilgilenmek isteyip istemediği sorusunun da yer aldığı bazı belgeleri doldurması ve imzalaması gerekmişti.

Birkaç ay sonra kimliği belirsiz kişilerin evini izlediğini ve komşularına özel hayatı hakkında -herhangi bir sevgilisi, borcu ya da alkol veya uyuşturucu sorununun olup olmadığı gibi- sorular sorulduğunu öğrendi.

Dehşete kapılan Gracinda müdüründen bir açıklama istedi. Müdürü ona yapmak zorunda kalabileceği işler için soruşturmadan geçtiğini söyledi.

Gracinda bu aşamada, ailesinin soruşturulmamasını istediğini iddia etti. Müdürü bunu kabul etmiş gibi göründü. Ancak Gracinda kısa sürede, soruşturmanın hâlâ devam ettiğini öğrendi.

İstifa etti.

Gracinda daha sonra suç duyurusunda bulundu. Savcılar başta kendisine herhangi bir suç işlenmediğini söylediler, ama o ısrar etti ve bir dava açılmasını sağladı.

Sonuçta bir Portekizli hâkim 2000 yılında Gracinda’nın iddialarını reddetti.

Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi Kararı

Avrupa mahkemesi Portekiz’in Gracinda’nın özel yaşam hakkını ihlal ettiğine karar verdi.

Mahkemeye göre Portekiz hukuku güvenlik soruşturması kapsamında nelerin yapılabileceği konusunda net değildi. Asıl önemlisi ne kanunlar ne de Gracinda’nın imzaladığı belgeler gözetlenme ihtimalinden bahsetmiyordu.

Mahkeme ayrıca Portekiz’in Gracinda’nın davasını ele almakta geciktiği için onun adil yargılanma hakkını da ihlal ettiğine karar verdi.

Takip

Portekiz yetkili makamları Avrupa mahkemesinin kararından önce Gracinda hakkında tuttukları dosyayı zaten imha etmişti.

2007’de Portekiz güvenlik soruşturması geçiren kişilera daha fazla mahremiyet sağlayan  yeni bir kanun çıkardı. Bu kanun özel yaşam ihlaline uğrayan mağdurların, gerek tazminat almak gerekse sorumlu memurlardan ceza ya da disiplin yaptırımları yoluyla hesap sormak suretiyle adalete erişmesini sağlıyordu.

Ek bilgi

Themes:

İlgili örnekler

Sigorta anlaşmazlıklarında gizli takip istismarına karşı koruma

Savjeta Vukota-Bojić kaza teminatı hakkında çıkan bir anlaşmazlık üzerine sigorta şirketinin kendisini gizlice takip ettirdiğini öğrenince kendini ihlal edilmiş hissetti. Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi İsviçre hukukunda istismara karşı yeterli güvenceler olmadığı için Savjeta’nın özel hayatının ihlal edildiğine karar verdi, bu karar İsviçre’nin gizli takibin sigorta şirketleri tarafından...

Read more

Devlet gözetlemesinin sınırlanması ve bilgiye erişim hakkı

R.V. bir posta memuruydu. Diğer 200 kişi ile birlikte – iddiaya göre Barış Hareketine bağlı olmaları nedeniyle güvenlik birimlerince gizli gözetlemeye alındı. Avrupa İnsan Hakları Komiserliği Hollanda yasalarının davacıları gereken biçimde korumadığı ve özel yaşam haklarını ihlal ettiği sonucuna vardı. Gizli gözetlemenin hangi durumlarda ve hangi koşullara bağlı olarak yapılabileceğinin açık...

Read more