Մարդու իրավունքների եվրոպական չափանիշների վերաբերյալ փոխանակումները ամրապնդում են Հայաստանի մարդու իրավունքների համակարգն ու ինստիտուտները

Որպես Եվրոպայի խորհրդի գործունեության մի մաս՝ մարդու իրավունքների շրջանակներում և ինստիտուցիոնալ կարողությունների ընդլայնման նպատակով՝ մարդու իրավունքների պաշտպանի գրասենյակի և Ազգային ժողովի մարդու իրավունքների և հանրային հարցերի մշտական հանձնաժողովի մասնագետներից կազմված պատվիրակությունն այցելեց Ստրասբուրգ և Փարիզ՝ Ֆրանսիայի մարդու իրավունքների պաշտպանի գրասենյակ՝ քննարկելու մարդու իրավունքների պաշտպանության եվրոպական շրջանակը՝ փախստականների ու միգրանտների, ինչպես նաև կենսաբժշկության մեջ մարդու իրավունքների պաշտպանության ոլորտներում:

Ստրասբուրգում մասնակիցները համատեղ հանդիպումներ ունեցան ԵԽ մարդու իրավունքների հանձնակատարի գրասենյակի, Մարդու իրավունքների եվրոպական դատարանի վճիռների կատարման վարչության և Իրավաբանների համար մարդու իրավունքների կրթության ծրագրի (HELP) ներկայացուցիչների հետ:

Քննարկման ընթացքում շեշտը դրվել է հատկապես փախստականների պաշտպանության և կենսաբժշկական ոլորտներում մարդու իրավունքների վրա:
Այցի ժամանակ Հայաստանի ներկայացուցիչներին ընձեռնվեց հնարավորություն կիսելու փորձով Եվրոպայի խորհրդի մարմինների հետ: Քննարկումների ընթացքում նաև ուսումնացիրվեցին, թե ինչպես են Հայաստանում իրականացվում Մարդու իրավունքների եվրոպական դատարանի վճիռներն ու չափանիշները: Քննարկումների շրջանակում անդրադարձ կատարվեց նաև այնպիսի առանցքային հարցերի, ինչպիսիք են փախստականների պաշտպանությունը և կենսաբժշկության ոլորտում մարդու իրավունքները:

Փորձի փոխանակումները վերաբերում էին նաև Ուկրաինայում ներքին տեղահանության արդյունքում ձեռք բերված մոտեցումներին ու պրակտիկային, Օվյեդոյի կոնվենցիայում ուրվագծված իրավունքներին, փախստականների և միգրանտների առողջապահական հասանելիությանը և առողջապահության ոլորտում խտրականությունը վերացնելու հանդեպ ջանքերին:

Վերոհիշյալ հարցերը հատկապես կարևոր էին՝ հաշվի առնելով այն մարտահրավերները, որոնց այժմ բախվում է Հայաստանը, և այդ թեմաների շուրջ փոխանակումները արժեքավոր պատկերացումներ տվեցին և խթանեցին երկխոսությունը թե՛ Հայաստանի, թե՛ ավելի լայն եվրոպական տարածաշրջանի վրա ազդող կարևորագույն հարցերի շուրջ:

Այս փոխանակումը ոչ միայն խորացրեց փոխըմբռնումը, այլ նաև խթանեց համագործակցությունը՝ լուծելու այս հրատապ մարտահրավերները:
Փարիզում Ֆրանսիայի իրավունքների պաշտպանի գրասենյակ կատարած այցի ընթացքում պատվիրակության անդամները հնարավորություն ունեցան քննարկելու Հայաստանի և Ֆրանսիայի մարդու իրավունքների պաշտպանության համակարգերի հիմնական նմանություններն ու տարբերությունները: Այս քննարկումները հարստացրեցին արդյունավետ ինստիտուցիոնալ մոտեցումների վերաբերյալ նրանց պատկերացումները:

Պատվիրակության անդամներն ընդգծեցին Եվրոպայի խորհրդի ծրագրերի կարևորությունը Հայաստանում մարդու իրավունքների պաշտպանության համակարգի առաջխաղացման, մասնավորապես անձնակազմի կարողությունների զարգացման գործում։ Նրանք ընդգծեցին եզակի հնարավորությունը, որը ընձեռեց ճանաչողական այցը` պատկերացումներ ձեռք բերելու դատավճիռների կատարման և մարդու իրավունքների ազգային ինստիտուտների դերի վերաբերյալ դատավարական ասպեկտների, ինչպես նաև անփոխարինելի մասնագիտական ցանցերի և գիտելիքների փոխանակման մասին, որը կաջակցի նրանց հետագա գործունեությանը։

Այցը ձեռքբերում էր, քանի որ օգնեց Հայաստանի մարդու իրավունքների պաշտպանի գրասենյակին և Ազգային ժողովին ավելի լավ հասկանալու Եվրոպայի խորհրդի մարդու իրավունքների չափանիշները և մեխանիզմները, որոնք ուղղված են մարդու իրավունքների բարելավմանը, որպես Հայաստան-Եվրոպայի խորհուրդ համագործակցության և 2023-2026 թվականների գործողությունների ծրագրի մաս:
Այցը ոչ միայն ամրապնդեց կապերը Եվրոպայի խորհրդի հետ, այլև նպաստեց գիտելիքների հարուստ փոխանակմանը Եվրոպայի խորհրդի ներկայացուցիչների և հայ պաշտոնյաների միջև:

Այսպիսի համագործակցությունը կհանգեցնի Հայաստանում փախստականների իրավունքների պաշտպանության բարելավմանը և կենսաբժշկության ոլորտում մարդու իրավունքների զարգացմանն ուղղված հատուկ ռազմավարությունների ստեղծմանը: Ուսումնական այցը կազմակերպվել էր Եվրոպայի խորհրդի «Հայաստանում տեղահանված բնակչության համար մարդու իրավունքների պաշտպանության երաշխիքների ամրապնդում» և «Մարդու իրավունքների պաշտպանությունը կենսաբժշկության մեջ II» ծրագրերի կողմից, որոնք իրականացվում են Եվրոպայի խորհրդի՝ Հայաստանի համար 2023-2026թթ գործողությունների ծրագրի շրջանակներում։