Հայաստանը վավերացրել է Եվրոպական սոցիալական խարտիան 2004 թվականին, բայց 11-րդ հոդվածը, որը մասնավորապես անդրադառնում է առողջության պահպանմանը, դեռևս վավերացված չէ։
2024թ. մայիսին Օվիեդոյի կոնվենցիայի ստորագրումը ամրապնդեց Հայաստանի դիրքորոշումը՝ առողջապահական ծառայությունների հավասար հասանելիությունը խթանելու առումով:
Եվրոպայի խորհրդի երևանյան գրասենյակը 2024թ. սեպտեմբերի 27-ին կազմակերպել է «Առողջության պահպանման իրավունքը Եվրոպական սոցիալական խարտիայի 11-րդ հոդվածի և Օվիեդոյի կոնվենցիայի 3-րդ հոդվածի շրջանակներում» թեմայով առանցքային աշխատաժողով: Այս միջոցառումն ընդգծում է մարդու իրավունքների, հատկապես սոցիալական իրավունքների առնչությամբ Հայաստանի հանձնառությունը` Հայաստանի առողջապահական համակարգում ընթացող բարեփոխումների օրակարգին համահունչ:
Աշխատաժողովը համախմբեց առանցքային շահագրգիռ կողմերին, այդ թվում՝ Ազգային ժողովի, Արտաքին գործերի նախարարության, Առողջապահության նախարարության, Աշխատանքի և սոցիալական հարցերի նախարարության և Մարդու իրավունքների պաշտպանի գրասենյակի, Փաստաբանների պալատի ներկայացուցիչների, Եվրոպայի խորհրդի պաշտոնյաների և ոլորտի փորձագետների:
Իր բացման խոսքի ժամանակ Եվրոպայի խորհրդի երևանյան գրասենյակի ղեկավար Մաքսիմ Լոնգանգեն ողջունեց Հայաստանի կառավարության՝ առողջապահական ոլորտում նախաձեռնությունները և հայտնեց կազմակերպության պատրաստակամությունը՝ աջակցելու ազգային օրենսդրությունը եվրոպական չափանիշների հետ ներդաշնակեցնելու գործում:
Առանցքային բանախոսների թվում էին ՀՀ առողջապահության նախարարի առաջին տեղակալ Լենա Նանուշյանը, ՀՀ արտաքին գործերի նախարարության Եվրոպայի վարչություն պետ Սամվել Մկրտչյանը, Սոցիալական իրավունքների եվրոպական կոմիտեի նախկին նախագահ՝ պրոֆեսոր Կարին Լուկասը և Եվրոպայի խորհրդի մարդու իրավունքների և կենսաբժշկության բաժնի ղեկավար Լորանս Լվոֆը։
Քննարկումն ընդգծեց առողջապահական ծառայությունների հավասար հասանելիություն ապահովելու կարևորությունը և եվրոպական չափանիշներին Հայաստանի օրենսդրության համապատասխանեցման անհրաժեշտությունը, հատկապես Հայաստանում առողջության համապարփակ ապահովագրության ներդրման ճանապարհին: Աշխատաժողովը կարևոր նշանակություն ունեցով Հայաստանում առողջության պահպանման իրավունքի ամրապնդման առումով և խթանեց պետական մարմինների և միջազգային գործընկերների միջև համագործակցությունը։
Աշխատաժողովի արդյունքում ամրապնդվեց հանձնառությունը՝ ապահովելու առողջապահական ծառայությունների հավասար հասանելիությունը և համապատասխանեցնելու հայկական օրենսդրությունը եվրոպական չափանիշներին, հատկապես, երբ երկիրը առաջ է ընթանում առողջության համապարփակ ապահովագրություն ներդնելու ճանապարհով:
Աշխատաժողովը կազմակերպվել էր Եվրոպայի խորհրդի՝ «Մարդու իրավունքները կենսաբժշկության մեջ II» և «Մարդու սոցիալական իրավունքների ամրապնդումը Հայաստանում» ծրագրերի շրջանակներում, որոնք իրականացվում են Եվրոպայի խորհրդի՝ Հայաստանի համար 2023-2026թթ գործողությունների ծրագրի շրջանակներում։
Առողջության պահպանման իրավունքը հիմնարար իրավունք է, որն ամրագրված է մի շարք միջազգային փաստաթղթերում, ներառյալ Եվրոպայի խորհրդի եվրոպական սոցիալական խարտիան և Օվիեդոյի կոնվենցիան՝ կենսաբժշկության ոլորտում մարդու իրավունքների պաշտպանության մասին պարտադիր ուժ ունեցող միակ իրավական փաստաթուղթը որի 3-րդ հոդվածը ամրագրում է առողջապահական ծառայությունների հավասար հասանելիության իրավունքը, այսինքն հաշվի առնելով առողջապահական կարիքներն ու հասանելի ռեսուրսները` երկրների կողմից անհրաժեշտ միջոցներ պետք է ձեռնարկվեն իրենց իրավազորության շրջանակներում պատշաճ որակի առողջապահական ծառայությունների հավասար հասանելիություն ապահովելու համար։
