Cilo:

Te bajraren pes pe nacionalno nivelura kotar sastimasko dzanlipe buhljarindoj kognitivno thaj socijalno danlipa te avel pes dzi pe serviso, te haljol pest haj te lel pes sastimasar phanli informacija te shaj te lacharkerel pes olengo sastipe thaj te achol gasavo. 

 Objektivura:

• te buhljaren pest haj implementirinen skale vash dikhibe so si kerdino thaj sar, so ka sikavel e akanutne situacija e sastimaskere dzanlipasar mashkar i populacija;
• te buhljarel pes thaj del pes egzaktno, aksesilno thaj akcijutni sastimaski informacija;
• te buhljaren thaj te implementirinen pes software aplikacije phanle sastimasar, sar so si E-NABIZ thaj MHRS: MHRS si Centralno Doktorengi Sistemo vash Egzaminiribe; E-NABIZ si personalno sastimasko rekordirbasko sistemo savo so menadzirinela e personalno sastimaskere informacijen thaj si lendo katar e publikane thaj sastimaskere profesionalcura te dikhen e dijagoneze thaj e tretmanura, e testija thaj egzaminacijakere reportija, dijagnostikakere imazhura thaj reportura, recepton, vakcinacijen, viziten ko sastimaskere samake servisura, e nakhle thaj e avutne egzamura e pacijentengere;
• te bajraren o sastimasko dzanlipe mashkar e buchara ande sastimaski sama;
• te vazden socijalno sama pe nasvalimata thaj rizik faktora;
• te promovirinen sasto trajosko stilo;
• te vazden publikani sama vash lacho leibe e sastimaskere servison;
• te keren monitoring thaj evaluacijako proceso.

 Target Grupa:

O cilo si te resen pes sa e segmentura kotar e publika, leindoj kate e chaven, khamne romnjen, daden thaj dajen, manushen disabilitetosar thaj phureder manushen. 

 Metodo:

O Akcijako Plano kerela pes ki kooperacija relevatno hemime rigencar sar so si e univerzitetura, TÜİK (Turkijako Statistikano Instituto), TRT (Turkijaki Radio Televizija), privatne TV thaj radio kanalura, javera ministeriumija thaj NGO. E Ministriumija thaj olengere regionalno organizcije kerena preparacija pe projektura vash sastimasko dzanlipe save si teli lengere ingerencije thaj responsabilitetija (misal, Ministeriumo vash Familija thaj Socijalno Servisija, ki kooperacija e Ministeriumesar vash Sastipe, kerena sastipaskere dzanibaske treningura vash e familije). I koopercija si planirimi kadala institucijencar:

• TUIK ano implementiribe te dikhen pes e skale save so sikavena e akanutne situacija e sastimaskere dzanlipasar mashkar i populacija;
• Univerzitetura vash rezultatongi evaluacija pe upreder vakerdine skale thaj preparacija pe dzanlimaskere publikacije;
• TRT, Privatne Radio/TV KAnalura, tradicionalne thaj neve medijakere kanalija vash preparacija programoski vash vazdipe e sastimaskere dzanlipasko;
• Unija e Forongi ande Türkiye thaj relevantno NGO vash organiziribe thaj diseminacija e aktivitetongi trojal sasto them;
• E Turkijako Zeleno Dopash Chon, te vazdel sama vash e bilache adikcije;
• Lumaki Sastimaski Organizacija vash studije pe adikcija tej leibe drogi. 

Bash efektiviteto thaj kontinuiteto pe aktivitetura astardine e Akcijakere Planosar:

• pala i misija, vizija thaj buchi ko tereno, sakone institucijako, alusardi si responsibilno institucija mashkaj e partner institucija savi so musaj te del reporti vash e aktivitetura sakola 6 chon;
• i data vash e kerdine aktivitetura chivela pes online ande monitoriribaskiri platform vash e aktivitetura save si responsibiliteta e hemime institucijengi;
• o Generalno Direktorijato vash Sastimasko Promoviribe ano Ministeriumi vash Sastipe, kerela monitoring pe proceso thaj preparacija e progresosko reportesko sakova shov chona, te sigurine o efektiviteto thaj e aktivitetongo kontinuiteti sar so phenela o Akcijako Plano. 

 Efekto:

Lacharipena ande thaj kontinuiteto pe sasto dzivdimasko stilo. 

 Dodendine kuchipa:

O tikno sastimasko dzanlipe anela dzi pe negativno bucha thaj negativno efektura, sar so si chorolo haljovibe e mesazho pashe phangle e sastimasar, bilacho leibe draba, buteder hospitalizacije sostar e manusha na dzana ki vrama pe preventivmo sastimaskere egzaminacija, leibe butivar urgentno servisura, so anena dzi pe tikno produktiviteto, vazdela o meribe, thaj vazdela e medikalno koshti.

 Efekto:

Dzaindoj pala o “Sastimasko Dzanlipaskere Nivelura thaj Relatirime Faktorija Rodljaripe ande Türkiye (2018)”, sar so phenel Skale vash Sastimasko Dzanlipe ani Türkiye-Türkiye Sağlık Okur Yazarlığı Ölçeği-TSOY-32, e sastimaske dzanlipaskere nivelura e participantonge si reportirime sar 30.9% (na-adekvatno) thaj 38% (problematikane-limitirime). O dikhibe sode si baro vaj tikno o sastimasko dzanlipe pe sa e segmentura themestar pe regularno intervalura dela importantno legaripena vash akcije thaj politike te lacharel pes o sastimasko dzanlipe. 

E adzikerdine efektura kotar Akcijako Plano si kadala:  

• deibe shajipena vash lokheder avibe dzi pe halili informacija vash sako jekh membro ande societa;
• samako vazdipe mashkar e chavore thaj olengere familije, kodolesar so isi subjekto vash sastimasko dzanlipe ande fundavne edukacijakere kurikulumija;
•  pozitivno pharuvipena ande sasto dzivdimasko stilo mashkar e individualcura;
• individualcura si hemime ande proceso vash anibe decizija vash olengo tretmano thaj sama, 
• individuals comply with instructions for treatment, helping to reduce errors in drug (medicine) administration and use;
• individualcon isi dzanlipe thaj lena responsibiliteto pengere sastipaske thaj nasvalimaske so isi olen;
• vazdipe samako ande societa vash maripe mamuj supstancengi adikcija;
• individualcon isi dzanlipe vash reproduktivno sastipe, profesionalno sastipe thaj siguriteto, sastipe thaj grizha phure manushenge, pacientongi grizha, trujalipasko sastipe, hronikane nasvalimata, sar so si hipertenzija, dijabeto, astma, infekcijakere nasvalimata, thaj dzana pala e programija vash nasvalipasko menadziribe;
• bareder participacija ande sastimasko-promoviribaskere praktike, sar so si kanserosko skrining, prevencija pe sastimaskere rizikoja, prevencija pe aksidentura khere, edukacijakere programura vash familije;
• eliminiribe pe nanipe informacijengo vash preventivno sastimaskere servisura thaj leibe kadale servison efektivno;
• reduciribe pe bilacho leipe urgentno servisura thaj hospitalizacije;
• reduciribe pe sastimaskere hardziba.