Poszerzone porozumienie częściowe Rady Europy w sprawie szlaków kulturowych (EPA) ustanowione w 2010 r. ma na celu wzmocnienie potencjału szlaków kulturowych w zakresie współpracy kulturalnej, zrównoważonego rozwoju i spójności społecznej, ze szczególnym uwzględnieniem tematów o symbolicznym znaczeniu dla europejskiej jedności, historii, kultury i wartości oraz odkrywania mniej znanych miejsc.

EPA pomaga wzmocnić demokratyczny wymiar wymiany kulturalnej i turystyki przez zaangażowanie sieci i stowarzyszeń oddolnych, władz lokalnych i regionalnych, uniwersytetów i organizacji zawodowych. Przyczynia się do zachowania różnorodnego dziedzictwa przez projekty kulturalne oraz wspieranie szlaków tematycznych i alternatywnych wobec utartych tras turystycznych.

EPA działa zgodnie z wytycznymi Rady Europy, decyduje o strategii programu i przyznaje certyfikat „Szlak kulturowy Rady Europy”. Program jest otwarty dla państw członkowskich i państw niebędących członkami Rady Europy. Ma na celu zapewnienie wsparcia politycznego dla krajowych, regionalnych i lokalnych inicjatyw promujących kulturę i turystykę. Pełną listę państw członkowskich EPA można znaleźć tutaj.

Organy statutowe EPA to:

1. The Rada Zarządzająca EPA złożona z przedstawicieli ministerstw państw członkowskich. Rada przyznaje certyfikat „Szlak kulturowy Rady Europy”. W jej pracach uczestniczą Kongres Władz Lokalnych i Regionalnych Rady Europy, Parlament Europejski, Komisja Europejska, UNWTO, UNESCO i OECD.
2. Komitet Statutowy EPA składa się z przedstawicieli ministerstw spraw zagranicznych i przyjmuje roczny budżet EPA.

Głównym wydarzeniem jest Doroczne Forum Doradcze, w którym uczestniczą przedstawiciele szlaków kulturowych, organów krajowych, sieci oraz międzynarodowych organizacji zajmujących się dziedzictwem i turystyką. Doroczne Forum Doradcze Szlaków Kulturowych jest organizowane w ścisłej współpracy z jednym z państw członkowskich EPA.

Zgodnie z artykułem 1 rezolucji Komitetu Ministrów CM/Res(2013)66 celem EPA jest:

Poszerzone porozumienie częściowe (EPA) powinno przyczyniać się do promowania tożsamości i obywatelstwa europejskiego przez poznanie i świadomość wspólnego dziedzictwa europejskiego oraz więzi kulturowych i dialogu wewnątrz Europy, a także w stosunkach z innymi państwami i regionami. Zabiega o kształtowanie wspólnej przestrzeni kulturowej przez rozwijanie szlaków kulturowych mających na celu podnoszenie świadomości dotyczącej dziedzictwa, edukacji, tworzenie sieci kontaktów, jakości i zrównoważenia ponadgranicznego ruchu turystycznego oraz inne powiązane działania.

EPA powinno przyczyniać się do wzmacniania potencjału szlaków kulturowych na rzecz współpracy kulturowej, zrównoważonego rozwoju terytorialnego i spójności społecznej, ze szczególnym naciskiem na zagadnienia o znaczeniu symbolicznym dla jedności, historii, kultury i wartości europejskich oraz dla odkrywania mniej znanych kierunków turystycznych. Wzmocni to demokratyczny wymiar wymiany kulturowej i turystyki przez zaangażowanie oddolnych sieci i stowarzyszeń, władz lokalnych i regionalnych, uniwersytetów i organizacji zawodowych. Powinno się przyczyniać do zachowania różnorodnego dziedzictwa przez projekty kulturalne oraz wspieranie szlaków tematycznych i alternatywnych wobec utartych tras turystycznych”.

Zadania EPA zostały określone w artykule 1 rezolucji Komitetu Ministrów CM/Res(2013)66 w następujący sposób:

EPA, korzystając przede wszystkim z wiedzy merytorycznej Europejskiego Instytutu Szlaków Kulturowych, zapewnia doradztwo oraz pomoc ekspercką w celu rozwijania, wdrażania, oceny i promocji szlaków kulturowych. Obejmuje to wiedzę merytoryczną dotyczącą:

• zakładania i funkcjonowania sieci i organizacji projektowych oraz rozwoju umów o współpracy;
• badań na temat tła historycznego szlaków oraz tworzenia treści i działań kulturowych i edukacyjnych związanych ze szlakami kulturowymi;
• tworzenia zrównoważonej oferty turystycznej opartej na szlakach kulturowych, a tym samym przyczyniania się do dobrobytu regionów;
• przygotowywania i realizowania strategii finansowych i promocyjnych;
• szkolenia i budowania potencjału operatorów szlaków kulturowych, zwłaszcza w odniesieniu do standardów Rady Europy i innych międzynarodowych standardów w zakresie dziedzictwa i kultury, a także standardów istniejących w profesjonalnej działalności turystycznej;
• promocji, widoczności i innych aspektów związanych z przestrzeganiem standardów Rady Europy.

EPA powinna wspierać tworzenie sieci kontaktów oraz wymianę między operatorami szlaków kulturowych oraz innymi partnerami w dziedzinie turystyki kulturowej, zwłaszcza w celu:

• rozwijania wspólnej wizji i strategii szlaków kulturowych jako produktów turystycznych;
• rozwijania partnerstwa w celu poszerzania bazy turystyki kulturowej w Europie;
• określania i upowszechniania dobrych praktyk.

EPA powinna przyczyniać się do tworzenia nowych kierunków działania i standardów w związku ze szlakami kulturowymi i turystyką, odpowiadając na wyzwania i obawy współczesnych społeczeństw.

EPA powinna rozwijać kolejne metodologie promowania ponadgranicznego ruchu turystycznego.

EPA przyznaje certyfikat „Szlak Kulturowy Rady Europy” zgodnie z rezolucją CM/Res(2013)67 zmieniającą zasady przyznawania certyfikatu „Szlaku Kulturowego Rady Europy”.

Przystąpienie i uczestnictwo w EPA zostały określone w artykule 2 rezolucji Komitetu Ministrów CM/Res(2013)66:

2.1 Każde państwo członkowskie oraz strona Europejskiej Konwencji Kulturalnej, a także Unia Europejska mogą przystąpić do EPA składając notyfikację Sekretarzowi Generalnemu Rady Europy.

2.2 Komitet Ministrów w składzie ograniczonym do przedstawicieli państw członkowskich EPA może większością przewidzianą w artykule 20 ustęp d Statutu Rady Europy zaprosić dowolne państwo niebędące członkiem Rady Europy, do przystąpienia do EPA, po przeprowadzeniu konsultacji z członkami EPA niebędącymi członkami Rady Europy. Państwo niebędące członkiem Rady Europy, które otrzyma takie zaproszenie, notyfikuje Sekretarzowi Generalnemu zamiar zostania członkiem EPA.

2.3 Państwa członkowskie Rady Europy oraz inne strony Europejskiej Konwencji Kulturalnej, które nie przystąpiły do EPA, mogą wystąpić o status obserwatora EPA na okres maksimum jednego roku, bez konieczności wnoszenia wkładu finansowego. Decyzje w takich sprawach będą podejmowane przez Radę Zarządzającą EPA.

2.4 Unia Europejska jest zaproszona do przystąpienia do EPA na takich samych prawach i przy uwzględnieniu takich samych obowiązków, jakie mają inni członkowie EPA. Do czasu przystąpienia do EPA, Unia Europejska będzie nadal uczestniczyć w pracach, zgodnie z ustaleniami określonymi przez każdy organ EPA.

2.5 Zgodnie z rezolucją statutową Res(93) 28 o częściowych i poszerzonych porozumieniach i na ich wniosek, Światowa Organizacja Turystyki Narodów Zjednoczonych, OECD i UNESCO będą zaproszone do uczestniczenia w posiedzeniach EPA jako obserwatorzy, bez prawa głosu.

2.6 Komitet Ministrów w składzie ograniczonym do przedstawicieli państw członkowskich Poszerzonego porozumienia częściowego, większością przewidzianą w artykule 20 ustęp d Statutu Rady Europy, po konsultacji z członkami EPA niebędącymi członkami Rady Europy, może upoważnić EPA do zaproszenia innych międzyrządowych organizacji międzynarodowych, przedstawicieli szlaków kulturowych Rady Europy, organizacji pozarządowych i innych organów, które przyczyniają się do realizowania celów EPA, do uczestniczenia w jej pracach, bez prawa głosu.

2.7 Zgromadzenie Parlamentarne, Kongres Władz Lokalnych i Regionalnych Rady Europy i Konferencja Międzynarodowych Organizacji Pozarządowych mogą uczestniczyć w pracach EPA, zgodnie z artykułem 3.5 (dotyczącym kompetencji Rady Zarządzającej EPA

Podstawą dla Poszerzonego porozumienia częściowego Rady Europy w sprawie szlaków kulturowych są dwie rezolucje Komitetu Ministrów Rady Europy: