O thulipe si jekh seriozno publikane sastimasko problem. O thulipe thaj e nasvalimata so dzana e thulipasar, shaj te chinavel pest e kergja pes buti kotar e chavoripe. Kodoleske i prevencija pe thulipe mashkar e chave si prioriteto. 

 Cilo thaj objektivura:

I “Mamijako Sastimasko Gono/Trast. Sastimaskere tradicije vash saste chavore” inicijativa sas astardini ano Iasi (Romania) ko 2012 bersh. Kodo si programo bazirimo ande komuniteta so khamel te del kurazho vash laho sastimos trujal kulturakere tradicije thaj kate khuvena kampanje ande hurdelina thaj shkole vash sasto dzivdipe trujal orginalno edukacijakere resursura/hainga bazirime upral o sastimasko dzanlipe. 
O majbaro sichovimasko instrument si “Sastimaski Trast/Gono”. E chavore sichon e elementon katar sasto sastimasko dzivdimasko stilo azhutindoj kotar magikani trast “Mamijaki Sastimaski Trast”. Ilustririme folklorne paramisakere karakteroncar (I buzni, e trin chavora, o bilacho ruv thaj javera); e chavore sichon so si laho thaj so naj lacho vash olengo sastimos. 

 Metodo:

• trening kursura vash sichara te sicharen 2020-2021 opcionalno kurso "Mamijaki Sastimaski Trast";
• informacijakere kampanje – sar misal, i kampanja “Badaneskere/Truposkere/Tjaloskere ritmura: tradicija thaj sastimos”, pe savi line participacija 20,000 chavore kotar e Iași Regiono;
• workshop vash e chavore, vash e dada thaj daja thaj vash e sichara;
• introdukcija ande shkole opcionalno disciplina pe sasto dzivdipasko stilo o treningo so kerdas pes ko septembro 2020 kote so lije than 4,000 chavora mashkar 5 thaj 10 bersha;
• keribe sicharimaskere materijalura vash o treningo pe sastimasko gindipe mashkar e chavore;
• konferencija "Prevencija pe chaveorikano thulipe", so kerel pes sako bersh ande Iasi, i majpaluni ande juni 2021, fokusirindoj pes upral "Chavorengo thulipe dzikote dzalas Kovid -19 – evolucija pe familijakere praktike". I konferencija ikerdas pes online thaj pe late vorbisarde manusha kotar 10 thema. 

 Dodendino kuchipa / Efektura:

E inicijativno target chavorendar kotar 3-11 bersha thaj olengere familije, beneficije line 100,000 chavora. Ko 2021 bersh, sar so sikavdas pes e chavorengo thulipe gelas tele kotar 11% ko 7% ano foro Iași. 

Pe kodi inicijativa isi vi internacionalno prendzaripe/rekognicija:

• si kotor katar e internacionalno drakhina vash prevencija pe thulipe mashkar e chave – EPODE (Ensemble Prévenons l'Obésité Des Enfants) Internacionalno Drakhin thaj Terni Sasti Komuniteta;
• ano Global Obesity Forum (New York, 2012), sasa dendo avguno prizo/pursak vash majlacho aktiviteto pe prevencija kotar chavorikano thulipe;
•  Avgune pursak/prizo sas dendo vi kotar European Community –2020 EU Health Award – kategorija Saste Dzivdimasko stiloskere Thana vash majlachi inicijativa pe komunitetako nivelo (foro Iași) pe promoviribe sasto dzivdimasko stilo.

  Sastimasko dzanlipe vash e chavora te promovirinen sasto dzivdimasko stilo – Romania

 Cilo thaj objektivura:

Kadala divesa, but phuredere manushen saven so isi ververeder nivelo kotar fizikano thaj/vaj mentalno pharipena, arakhena, azhutinen khere. Olenge trubuj azhutipe pe lengo sakodzivesesko trajo/dzivdipe, so dela olenge varekon familijatar, vaj vareko so kerel kadi buchi. Vi pe solduj situacije, o sastimasko dzanlipe vash kodola so azhutin e phuren si krucijalno te garantirinel pes e phurederenge te ovel olen lachi informacija thaj grizha, so lela e drabengo administriribe, preparacija e habasko, azhutipe vash personalno higiena, thaj azhutipe vash olengo avipe dzi pe sastimasko sistemo (misal, programiribe e vizitengo katar e profesionalcura, dzaibe ko sasljari, doktoro thaj vaver). 

Bute familijen thaj pokime manushen so len sama vash phuredera, naj lacho dzanlipe vash o sastimos (kognitivno vaj socijalno dzanlipa) te aven dzi pe, te haljoven thaj te keren akcija pala e informacije so trubuj olenge te shaj te len sama/grizha vash phureder manusha. 

 Metodo:

• te dikhen pes kadala so len sama thaj olengo dzanlipasko nivelo, vi ano kher vi ande kontaktura e sastimaskere sistemosar;
• te dikhen pes e nivelura kotar olengo dzanlipa vash sastimos so trubuj olenge vash asistiribe e phureder manushen;
• targetirime treningo vash profesionalno manusha so len sama vash phureder manusha, te azhutin pest e aven dzi pe dzanlipasko nivelo vash ververeder faze ko deibe grizha phurenge;
• te dikhen pes e sastimaskre dzanlipa thaj kompetencije so isi e manushen so len sama thaj te del pes olenge adekvatno sugestije thaj treningo.

 Efekto:

Kobor shaj e manusha so len sama te aven dzi pe sstimasko dzanlipe thaj save kompetencije trubuj vaj isi olen, te len sama vash e phureder so isi olen komorbiditeto thaj/vaj ucheder nivelo samatar/grizhatar. Kodo dikhibe azhutil te dikhel pes pe savo nivelo si e relacija so kerela pes mashkar e profesionalne manusha save so len sama/grizha vash phureder manusha cilosar, te shaj te sigurinel pes kontinuiteto thaj vi dureder te azhitil pes kodi familija kolake trubuj gasavi sama. 

 Dodendino kuchipa:

O sastimasko dzanlipe vash kadla so den sama/grizha phurederenge azhutil te del pes lachi grizha ko kontinuiteto – formalno, menadzersko thajrelaciono sama – vash phureder manusha pe diferento nivelura. 

 Cilo thaj objektivura:

Bazirime upral Germaniaki edukaciaki sektoreski strategija, sa e shkoli trubuj te sicharen e chavoren vash e digitalno transformacija. Pe themesko nivelo, e digitalno dzanlipengire strategije transformirinena pes ande medijengo dzanlipeskere fremura thaj kurikulumija. 

 Target grupa: 

Shkolakere chavore

 Metodo:

O digitalno sicharipe thaj digitalno dzanlipe si sar trushul-chinde tematura save so trubuj te oven adresirime trujal e subjektura kotar 1-13 klaso. Khetane e sichovipasar sar te keren buchi e digitalno instrumentoncar, te komunicirinen pe digitalno thana, informacijengi protekcija thaj etika, e chavore sichon vi te gindin pes kritikanes thaj te roden, te komparirinen thaj analizirinen informacije kotar ververeder hainga/sorsura. 

 Efekto:

Leindoj o sastipe sar subjekto sichovipaske sar kotor e fremestar thaj e kurikulumostar, e chavore shaj te adresirinen o sastimasko dzanlipen so na hardzinela e resursen. 

 Dodendino kuchipa:

I edukacija ande shkola resela sa e chavoren so phirne shkolate. O sastimasko dzanlipe sar kotor e shkolakere kurikulumondar, leindoj kate vi e medijen, vi e digitalno dzanglipen, si lachi strategija e terne manusha te len dzanlipe te shaj te aven dzi pe validno informacije importantno vash olengo sastipe thaj lachipe.

 Sicharipe pe digitalno edukacija thaj dzanlipa trushul-chinde tematurendar vash e verevereder subjektura/tematura – Germania

 Cilo thaj objektivura:

O sstimasko dzanlipe, leindoj kate vi o kritikano gindipa, sicharel pes sar korkorutno subjekto so musaj e chavore te sichon so akharela pes “sastimaski edukacija”.

 Target grupa:

Chavore adne fundavni thaj mashkaruni shkola.

 Metodo:

Ande klasura 1–6, sstimaski edukacija sichari pes sar independentno komponenta sar kotor e subjektondar vakerdine sar ‘trujalimaskire studije’. Ande klasura 7–9, thaj generalno uprune shkolate, e sastimaski edukacija sicharel pes sar korkorutno subjekto. Vi ande teluneder klasura, e chavore sichon shaj te aven dzi pe informacija thaj te selektirine validno informacijakere haingen. Pe uprunederutne klasura von sichon te roden informacijen dzaindoj pala nekobor kriteriumija. Pal kodo, von sichon vi vash kodo te keren diferenca mashkar e amatersko thaj dzanlimaski informacija. Kompetencija pnagle sastimasar, medijako dzanlipe thaj digitalne butja, sicho pes trujal trushul-chinde tematura ande sa e javera shkolakere subjektura. 

 Efektura:

O kurikulumo zurarel e chavorengo thaj e ternengo dzanlipe, sar te aven dzi pe validno sastimaskere informacije. 

 Dodendine kuchipa:

E sicharipa vash e sastimasko dzanlipe sar mandatorno subjekto, isi potencijalo te harnjarel o dispariteto ande sastimasko dzanlipe ande shkoli. 

 Sichovipe sastimasko dzanlipe sar subjekto ande shkoli – Finlanda