Mbipopullimi i burgjeve vazhdon të jetë një problem akut dhe i vazhdueshëm në një numër të konsiderueshëm të administratave evropiane të burgjeve, sipas Statistikave Penale Vjetore të Këshillit të Evropës për Popullsinë në Burgje (SPACE I) për vitin 2023, të publikuar sot (shih gjithashtu gjetjet kryesore). Në vendet me mbi 500,000 banorë, dymbëdhjetë administrata burgjesh raportuan se kishin më shumë të burgosur sesa vende të disponueshme në janar 2023.

Në përgjithësi, në Evropë, numri i të burgosurve për 100 vende të disponueshme u rrit me 2% nga 31 janari 2022 në 31 janar 2023 (nga 91,7 në 93,5 të burgosur). Shtatë administrata burgjesh raportuan një dendësi burgu prej më shumë se 105 të burgosurish për 100 vende të disponueshme, duke treguar mbipopullim të rëndë: Qipro (166 të burgosur për 100 vende), Rumania (120), Franca (119), Belgjika (115), Hungaria (112), Italia (109) dhe Sllovenia (107). Pesë administrata burgjesh raportuan densitet shumë të lartë të burgjeve: Greqia (103), Suedia (102), Maqedonia e Veriut (101), Kroacia (101) dhe Turqia (100). Administratat e tjera raportuan një densitet burgu nën 100, por ishin në kufi të mbipopullimit: Irlanda (99), Portugalia (98), Finlanda (97), Danimarka (97), Anglia dhe Uellsi (MB) (97) dhe Azerbajxhani (96).

Më 31 janar 2023, në 48 (nga 51) administratat e burgjeve të shteteve anëtare të Këshillit të Evropës që dhanë këtë informacion, gjendeshin 1,036,680 të burgosur. Nga janari 2022 deri në janar 2023, shkalla mesatare e popullsisë evropiane të burgjeve u rrit me 2.4% në vendet që tejkalojnë një milion banorë - nga 113.5 në 116.2 të burgosur për 100,000 banorë, një rritje e ngjashme me një vit më parë.

Gjashtëmbëdhjetë administrata burgjesh pësuan një rritje të konsiderueshme në përqindjet e tyre të popullsisë së burgjeve nga janari 2022 deri në janar 2023: Republika e Moldavisë (+52%), Maqedonia e Veriut (+26%), Qipro (+25%), Turqia (+15%) , Azerbajxhani (+13%), Irlanda (+12%), Mali i Zi (+11%), Armenia (+11%), Kroacia (+10%), Hungaria (+8.7%), Irlanda e Veriut (MB) (+ 8.3%), Gjeorgjia (+8.2%), Bullgaria (+8.1%), Austria (+6.8%), Italia (+5.7%) dhe Suedia (+5.1%), në vendet me mbi 500.000 banorë. Shkalla e burgosjeve ra ndjeshëm vetëm në Maltë (-22%), Lituani (-8,9%), Estoni (-8,8%) dhe Greqi (-5,2%), ndërsa mbetën të qëndrueshme në 23 administrata të tjera burgjesh.

Vendet me shkallën më të lartë të burgosjeve ishin Turqia (408 të burgosur për 100,000 banorë), Gjeorgjia (256), Azerbajxhani (244), Republika e Moldavisë (242), Hungaria (211), Polonia (194), Sllovakia (183), Shqipëria (179), Çekia (176), Lituania (174) dhe Letonia (172). Vende të tjera me shkallë të lartë burgosjesh ishin Mali i Zi (168), Serbia (162), Estonia (151) dhe Maqedonia e Veriut (142).

“Për të dytin vit radhazi, shkalla e përgjithshme e popullsisë së burgjeve evropiane u rrit lehtë. Ky mund të jetë ende një efekt rikthimi nga rënia e përjetuar gjatë viteve të pandemisë Covid-19, për shkak të rënies së krimeve jashtë internetit gjatë bllokimeve, lirimit të të burgosurve në disa vende dhe uljes së aktivitetit të sistemeve të drejtësisë penale. Megjithatë, kjo rritje bie në kontrast me tendencën e përgjithshme të fortë rënëse në normat e burgosjeve që nga viti 2013. Mbetet për t'u parë nëse ka një ndryshim të trendit. Vazhdimi i mbipopullimit mbetet një sfidë e rëndësishme për shumë administrata burgjesh,” tha profesor Marcelo Aebi, Kreu i ekipit kërkimor të SPACE pranë Universitetit të Lozanës.

Veprat e dhunshme dhe ato të lidhura me drogën përfaqësojnë më shumë se gjysmën e krimeve kryesore për të cilat të burgosurit evropianë vuajnë dënimin me burg. Veprat penale që lidhen me drogën janë vepra më e zakonshme (19% e të dënuarve), e ndjekur nga vrasja dhe tentativa për vrasje (13%), vjedhja (12%), veprat seksuale (8.9%), grabitja (7.7%) dhe kërcënimi dhe dhuna( 6.7%).

Më 31 janar 2023, pothuajse një e treta e të burgosurve në burgjet evropiane ishin në paraburgim. Administratat e burgjeve me përqindjen më të lartë të të paraburgosurve ishin Shqipëria (55%), Armenia (53%), Luksemburgu (49%), Zvicra (46%), Holanda (45%), Mali i Zi (42%) dhe Irlanda e Veriut (MB) (41%). Çekia (7.5%), Lituania (11%), Polonia (11%), Rumania (12%) dhe Maqedonia e Veriut (12%) kishin përqindjet më të ulëta të të paraburgosurve.

Mesatarisht, 27% e të burgosurve në burgjet evropiane ishin të huaj, megjithëse me pabarazi të konsiderueshme midis vendeve. Administratat e burgjeve me përqindjen më të lartë të të huajve ishin Luksemburgu (78%), Zvicra (71%), Greqia (57%), Qipro (55%), Austria (51%), Katalonia (Spanjë) (49%), Malta ( 49%) dhe Belgjika (42%), në vendet me mbi 500.000 banorë. Përqindjet më të ulëta u gjetën në Rumani (1.1%), Republikën e Moldavisë (1.5%) dhe Azerbajxhan (1.9%). Në vendet e Evropës Qendrore dhe Lindore, përqindja është dukshëm më e ulët se në pjesën tjetër të Evropës; kjo përputhet me lëvizjen natyrore të popullsisë evropiane që nga vitet 2000: rritje e popullsisë në Evropën Perëndimore, Jugore dhe Veriore dhe ulje e popullsisë në atë  Qendrore, Juglindore dhe Lindore.

Që nga 31 janari 2023, mosha mesatare e të burgosurve në institucionet penale evropiane mbeti 38 vjeç. Moshat mesatare më të ulëta janë vërejtur në Bullgari (33), Suedi (34), Francë (35) dhe Danimarkë (35), ndërsa më të lartat janë gjetur në Serbi (50), Gjeorgji (44), Itali (43), Portugali ( 41) dhe Spanja (41). Nga të gjithë të burgosurit, 14% e të burgosurve ishin të moshës 18 deri në 25 vjeç, 68% 26 deri në 49 vjeç, 15% 50 deri në 64 vjeç dhe 3% ishin 65 vjeç e lart. Një shumicë dërrmuese e popullsisë së burgjeve ishin burra: gratë përbënin vetëm 5% të të burgosurve. Në Qipro (9.2%), Maltë (9.1%), Çeki (8.5%), Finlandë dhe Letoni (7.7%), përqindja e grave ishte relativisht e lartë.

Sondazhet SPACE kryhen çdo vit për llogari të Këshillit të Evropës nga Universiteti i Lozanës. Sondazhi SPACE I përmban informacion nga administratat e burgjeve në shtetet anëtare të Këshillit të Evropës, ndërsa sondazhi SPACE II fokusohet në popullsinë e të dënuarve të vënë në provë.

Shënime

• Dyzet e tetë nga 51 administratat e burgjeve të shteteve anëtare të Këshillit të Evropës morën pjesë në sondazhin SPACE I 2022. 
• Të vetmet administrata burgjesh që nuk morën pjesë në sondazhin SPACE I këtë vit ishin tre administratat e burgjeve të Bosnjë dhe Hercegovinës (administrata shtetërore, Republika Sprska dhe Federata e Bosnje dhe Hercegovinës). 
• Me përjashtim të rasteve kur specifikohet ndryshe, të dhënat i referohen datës 31 janar 2023 dhe, sa herë që ka vlera ekstreme (p.sh., administratat e burgjeve me norma jashtëzakonisht të ulëta ose të larta) ato shprehen si vlera mesatare, të cilat janë më të besueshme se shifrat mesatare, pasi janë më pak të ndjeshme ndaj shifrave ekstreme.
• Kur merret parasysh densiteti i burgjeve, duhet theksuar se edhe vendet me një numër të përgjithshëm të burgosurish më të ulët se kapaciteti i tyre i përgjithshëm në burgje në nivel kombëtar mund të vuajnë nga mbipopullimi në burgje të veçantë. 

Të dhëna infografike
Vendet me numrin më të lartë të të burgosurve 
Vendet me shkallën më të lartë të burgosjeve 
Vendet me më shumë të burgosur sesa vendet e disponueshme në burgje (mbipopullim)