Vyerentsov/Ukrayna | 2013

İnsan hakları savunucusunun yolsuzluk karşıtı protesto gösterisi sırasında tutuklanması ve bunun toplantı özgürlüğü alanında reformları tetiklemesi

AİHM’nin Vyerentsov/Ukrayna davasındaki kararı Ukrayna’da toplantı özgürlüğü açısından büyük önem taşımaktadır…

Ukrayna’daki “For peaceful Protest! (Barışçı Protesto İçin!)” ve “Institute Republika (Cumhuriyet Kurumu” adlı kampanya gruplarının Açıklaması,
Conflicts and Laws (Çelişkiler ve Yasalar) adlı yayından alıntı - © Photo Україна Молода

Ön bilgiler

Oleksiy Vyerentsov Lviv’de çalışan bir insan hakları savunucusudur. Vyerentsov savcılık hizmetlerindeki yolsuzluk konusunda farkındalığı artırmaya çalışıyordu. Yerel STK adına Bölge Savcısının bürosu önünde bir dizi barışçı gösteri düzenledi.

Yerel belediye protesto gösterilerinden şikayetçi oldu ve Ukrayna mahkemeleri gösterileri yasakladı.

Oleksiy Vyerentsov da gösteri yapmakla ilgili usul kurallarını – böyle kuralların mevcut olmamasına rağmen –ihlal etmekten tutuklandı, suçlu bulundu ve mahkum oldu. Vyerentsov üç gün gözaltında kalmaya mahkum edildi.

AİHM kararı

AİHM Vyerentsov’un geçerli bir yasal dayanak olmaksızın tutuklanıp mahkum edildiğine hükmetti. Bu da toplantı özgürlüğü hakkını ihlal ettiği gibi daha önemli ve geniş kapsamlı bir sorunun mevcudiyetini de ortaya koydu. Ukrayna’da barışçı toplantı hakkını koruyan veya bunlarla ilgili izinlerin nasıl alınacağını düzenleyen düzgün yasalar bulunmamaktaydı.

Bu da toplanma özgürlüğü hakkının önünde bulunan önemli bir sorundu ve bu alanda acilen reform yapılması gerekiyordu.

Bu AİHM kararı Ukrayna vatandaşlarının barışçı toplantı haklarını kullanırken gerek milli mahkemelerde gerekse idari makamlar ve emniyet kuvvetleri ile yazışmalarında kullanabilecekleri bir emsal oluşturmaktadır.

Ukrayna’daki “For peaceful Protest! (Barışçı Protesto İçin!)” ve “Institute Republika (Cumhuriyet Kurumu” adlı kampanya gruplarının Açıklaması, Conflicts and Laws (Çelişkiler ve Yasalar) adlı yayından alıntı

Müteakip gelişmeler

AİHM kararını verdikten sonra Oleksiy Vyerentsov’un mahkumiyeti Ukrayna Yüksek Mahkemesince kaldırıldı.

Bu dava sonucunda Ukrayna’da toplantı özgürlüğünü korumaya yönelik ve halen süregelen bir dizi reform yapıldı.

Ukrayna mahkemelerinde yaklaşık 500 davada AİHM kararına atıfta bulunuldu, bu da AİHM ilkelerinin Ukrayna’daki pekçok toplantı özgürlüğü anlaşmazlıklarında doğrudan doğruya uygulanmasını sağladı.
Ukrayna hükümetine göre uygulamada bundan böyle yerel yönetimlerin büyük grupların yapacağı toplantılar için onay vermesine gerek bulunmamakta, toplantılar belediyelere bildirimde bulunarak yapılabilmekte.
2017’de Ukrayna makamlarınca, barışçı gösteri hakkını korumaya yönelik mevzuat ve yönetmelik taslağı yayınlandı.

Avrupa Konseyi Bakanlar Komitesi halen devam eden bu reformları izlemeyi sürdürmektedir.

Linkler

Themes:

İlgili örnekler

Protesto gösterisinin reddedilmesinden sonra barışçı gösterilere daha iyi koruma sağlanmıştır

Bir STK kadınlara ve azınlıklara yönelik ayrımcılığa dikkat çekmek üzere Varşova’da yapılmak üzere bir dizi gösteri düzenledi. Belediye başkanının bu gösterilerin homoseksüellerin haklarını savunduğu için karşı olduğunu açıklamasından sonra gösteriler yasaklandı. Strazburg Mahkemesi yasağın kamunun toplanma özgürlüğünü ihlal ettiğine hükmetti. Bunun sonucunda protesto hakkının korunması için...

Themes: Eşitlik Toplanma özgürlüğü

Polonya

İfade özgürlüğü grubunun kamuya açık alanlarda protesto yapma hakkını güçlendirmesi

Hyde Park bir ifade özgürlüğü STK’sıdır. Bu STK 2005-2006 yıllarında Chişinău’da bir dizi protesto etkinliği düzenlemiştir. Ancak yetkililer protestonun yapılma nedeniyle aynı görüşte olmadıkları gibi nedenler ileri sürerek bu etkinlikleri yasaklamışlardır. Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi etkinliklerin yasaklanmasının toplanma özgürlüğü hakkını ihlal ettiğine hükmetmiştir. Bu ve diğer davalar...

Themes: Toplanma özgürlüğü

Moldova Cumhuriyeti

Çevre örgütüne yasal statü verilmemesini müteakiben dernek kurma özgürlüğünü korumaya yönelik reformlar yapılması

Dört Ukraynalı yerel çevrelerini korumak için bir grup oluşturdular. Ancak derneklerini tescil ettirmek istediklerinde yetkililer idari bir takım teknik konuları gerekçe göstererek isteklerini reddetti. Grup dağılmak zorunda kaldı. AİHM bunun grubun dernek kurma özgürlüğünü ihlal ettiğine hükmetti. 2013 yılında yeni Dernekler Yasası bu tür grupları korumaya yönelik daha uygun kurallar içeriyordu.

Themes: Toplanma özgürlüğü Sağlıklı bir çevrede yaşama hakkı

Ukrayna

Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesinin etkileri