Jeličić/Bosna-Hersek   | 2006

Bankanın bir emeklinin biriken parasını vermeyi reddetmesinden sonra yapılan reformlar

Bu korkunç bir durum. Sizinle nasıl konuşabildiğimi bile bilmiyorum. Sürekli ilaç alıyorum. Boğazıma kadar borçtayım. Döviz mevduat hesabımı bloke ettiler ve o zamandan beri de çalışmıyorum. Emekli maaşı almıyorum ve kocam da öldü.

Ruža Jeličić, Radio Free Liberty

Ön bilgiler

Ruža Jeličić eski Yugoslavya vatandaşıydı. 1970’li, 80’li yıllarda para biriktirme amacıyla Almanya’da çalıştı ve orada yaşadı. Alman Markı cinsinden tasarruflarını kendi ülkesindeki bir bankaya yatırdı.

Bayan Jeličić kazandığı parayla yaşamak üzere ülkesine döndü. Ancak 1980’lerde eski Yugoslavya mali bir kriz içine girdi. Bankacılık sistemi çökmek üzere olduğundan insanların yabancı döviz hesaplarından para çekmesini yasaklayan bir yasa çıkarıldı. Diğer binlerce kişiyle beraber Bayan Jeličić’in de tasarruf hesabına erişimi engellendi.

Bayan Jeličić’in ifadesine göre, parasını kaybetmesi sonucunda yeterli parasal desteği kalmamıştı. Eşi ölmüştü ve kendisi de artık çalışmamaktaydı; döviz hesabı bloke edildikten sonra emekli maaşı da kalmamıştı.

Mahkeme 1988 yılında bankanın Bayan Jeličić’e parasını ödemesi talimatını verdi. Ancak banka mahkeme emrini dinlemedi, yetkililer de emri uygulatmayı reddettiler. Para daha sonra devlet borcuna dönüştürüldü ancak yetkililer buna rağmen parayı ödemeyi reddetti.

AİHM kararı

AİHM Bosna-Hersek milli mahkemelerinin paranın Bayan Jeličić’e iadesine karar verdiğini – ancak yetkililerin parayı ödemeyi reddettiğini tespit etti. Yetkililerin mahkeme emrine uymayı reddetmesi Bayan Jeličić’in mahkeme kararlarını uygulatma hakkını ve mülkiyet hakkını ihlal etmişti.

Müteakip gelişmeler

2007 Temmuz ayında Bayan Jeličić’e kaybettiği bütün tasarrufları geri ödendi.

Bosna-Hersek yetkilileri, milli mahkemelerin emri olması halinde insanların yabancı para cinsinden paralarını bankalardan çekmelerine yardımcı olacak bir dizi tedbiri yürürlüğe koydular.

Daha önce döviz hesaplarından ödeme yapılmasını emreden mahkeme kararlarını engelleyen yasa iptal edildi. Yetkililer bütün eski mahkeme kararlarının uygulanmasına ve ödeme için gerekli fonların sağlanmasına yönelik bir eylem planı oluşturdular.

2012 yılına gelindiğinde, mahkemenin döviz mevduatlarının geri ödenmesine dair kararının yetkililerin dikkatine getirildiği vakaların büyük çoğunluğunda, döviz tasarruf hesaplarındaki paralar geri ödenmişti.

Themes:

İlgili örnekler

Dul eşin, kocasının polis tarafından el konan mallarını geri almak için sürdürdüğü mücadeleyi kazanması

Karol Rummi’nin eşi öldüğünde değerli eşyalarına polis tarafından keyfi olarak el kondu. Bn Rummi kocasının eşyalarını geri almak istediğinde mahkemede dava açmasına izin verilmedi ve malların artık devlete ait olduğu söylendi. Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi Bn Rummi’nin mülkiyet hakkının ihlal edildiğine hükmetti. Kendisine tazminat ödendi ve benzer sorunların ileride yaşanmaması için yasada...

Read more

98 yaşındaki kadın, Komünist rejimin el koyduğu mülkünü geri almak için sürdürdüğü on yıllarca süren mücadeleyi kazandı

Romanya’da komünizmin çökmesinden sonra halka eski rejim tarafından kamulaştırılan mülklerinin iadesini isteme hakkı veren yasalar kabul edildi. Onbinlerce insan bu taleplerde bulundu ancak çok sayıda insan gecikmelerle ve başvurularının sonuca ulaştırılmamasıyla karşı karşıya kaldılar. Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi sistemde reform yapılması gerektiğine hükmetti—bunun sonucunda mülklerin...

Read more

Gayri adil yargılama sonucunda adaleti koruyacak reformlar yapılması

İşsiz olduğu ve parası bulunmadığı için César Igual Coll aile bakım masrafı ödememe suçundan aklandı. Ancak dava temyiz edildi. Temyiz mahkemesi kamuya açık bir oturum yapmadı ve César Igual Coll’dan kanıt almadı. Buna rağmen César Igual Coll hüküm giydi ve hapis cezasına çarptırıldı. AİHM kendisinin adil yargılanmadığına hükmetti. İspanya’da adil yargılama yapılma hakkını koruyacak...

Read more