1.   Avrupa Konseyi’nin Mülteciler için Dil Destek Araç Setini kendi dilimde nerede bulabilirim?

Araç Seti, bu özel internet sayfasında bulunmaktadır: www.coe.int/lang-refugees. Araç Setini oluşturan 57 Araç ve diğer materyaller, 7 farklı dilde mevcuttur: İngilizce, Fransızca, Felemenkçe, Almanca, Yunanca, İtalyanca ve Türkçe. Aradığınız dili ulaşabilmek için, internet sitesinin ana sayfasının alt yarısında veya sağ taraftaki kutucuklarda bulabilirsiniz.

2.   Araç Seti ile ilgili internet sitesinde ne bulabilirim?

Rehber niteliğinde belgeler, etkinlikler, referans listeleri ve farklı materyaller şeklinde hazırlanmış 57 farklı araç bulunmaktadır. Araçlar, farklı bölümler altında bulunmaktadır ve site sayfasının üst kısmındaki sekmelerden ulaşılabilir. Araçlara, çevrimiçi olarak ya da Word veya PDF formatında erişebilirsiniz (ayrıca bkz. Soru 6).

Seçeceğiniz bir bölüme tıkladığınız zaman, bir sonraki sayfada nelerin yer aldığına dair detaylı bir açıklama bulacaksınız. Sayfanın sağ tarafından, bir bölümden diğer bir bölüme kolayca geçiş yapabilirsiniz. Tüm araçların listesine ve bir özete “Kaynaklar” sekmesinden ulaşabilirsiniz. Ayrıca, bu bilgilere ana sayfada göreceğiniz sağ taraftaki yeşil kutucuk içindeki sekmelerden İngilizce ve Fransızca dillerinde broşürden de ulaşabilirsiniz.

3.   “Giriş” bölümünde neler var?

Bu bölüm dört kısımdan ve önemli genel arka plan bilgileri içeren 13 araçtan oluşmaktadır; örneğin, Avrupa’daki mülteciler nerelerden gelmekte ve Avrupa’ya nasıl ulaştı (Araç 1), karşılaşabileceğiniz kültürel farklılıklar veya etik konuları nasıl tanıyabileceğiniz ve nasıl baş edebileceğinize ilişkin bilgiler (Araç 3 ve 4). Yakın zamanda gelmiş olan mültecilerin konuştuğu dört dil ile ilgili bazı bilgiler de mevcuttur: Arapça, Kürtçe, Farsça ve Somali dili.

Dil Öğrenmek kapsamındaki araçlar, gönüllülerin dil desteği verebilmeleri için zihinsel hazırlıklarını destekleyecek değerli bilgiler içerir. Temel düzeyde dil yetkinliği olan mültecilerin dil öğrenimleri sırasında yaşayabilecekleri zorluklar konusunda bilgi verilmektedir ve iyi bir planlama ve hazırlık yapıldığında, nasıl bir ilerleme gösterebilecekleri anlatılmaya çalışılmıştır.

4.   “Hazırlık & Planlama” bölümünde ne gibi araçlar vardır?

Bu bölümde, çeşitli mülteci gruplarına dil desteği verilmesi ve bu çalışmalar için hazırlık yapılmasına ilişkin uygulamaya yönelik bilgiler içeren 20 farklı araç vardır. Bu araçları okumak ve dil destek çalışmalarına başlamadan önce bazı etkinlikleri uygulamaya çalışmak yardımcı olacaktır. Gönüllüler, dil destek çalışmalarını düzenlerken belli aralıklarla geriye dönüp bu araçlardan faydalanabilir.

Düşünülmesi Gereken Hususlar bölümündeki araçlar, çeşitlilik gösteren ve zorlu durumlarda dil desteği kapsamında bilgi ve etkinlikler içermektedir. İhtiyaç Analizi, mültecilerin farklı dillerde mevcut olarak ne yapabildiklerini öğrenebilmek ve ilk etapta en öncelikli dil ihtiyaçlarını belirleyebilmek için gönüllülere bir başlangıç noktası sağlar. İçeriğin Planlaması bölümünde, destek çalışmalarında neler yapacaklarına karar verebilmeleri için üç araç bulunmaktadır. (Ayrıca bkz. Soru 7).

5.   “Etkinlikler” bölümünde ne gibi etkinlikler vardır?

Bu bölümün kendi içinde beş alt başlık vardır ve ‘öğrenci’ mülteciler ile ilk buluşma konusunda önemli bilgiler içeren Başlarken ilki olmak üzere, toplam 24 araç bulunmaktadır.  Diğer başlıklar, dil öğreniminin önemli bir parçası olan sözcük dağarcığı geliştirmek ve dil öğrenme konusunu değerlendirmek gibi konuları içermekte ve mültecilerin kendi dil becerileri ve öğrenmeye karşı yaklaşımları hakkında düşünmelerini teşvik etmeye yöneliktir.

Bir sonraki araç grubu dil desteği için senaryolar başlığı altındadır ve 15 araçtan oluşmaktadır.  Bu araçlar, mültecilerin gündelik yaşamda karşı karşıya kalabilecekleri zorlukları örnek alan senaryolar içerir; örneğin, telefon ile iletişim kurmak, cep telefonuna kontur/dakika yüklemek, sağlık hizmetlerinden yararlanmak, giysi satın almak, barınmayla ilgili arayışlar, postane veya banka gibi kurumlarda işlem yapmak, gibi (ayrıca bkz. Soru 9). Hareketliği haritalandırmak ve ev sahibi toplum ile etkileşim başlığı altında, dil destek etkinliklerinde kullanılacak üç araç vardır. Araç Setindeki diğer etkinlikler gibi, bunlar da yerel konum, durum veya kısıtlılıklara göre uyarlanabilmektedir.

6.   “Kaynaklar” ve “Araç Seti ile ilgili Bilgi” bölümlerinde ne var?

Bu bölüm, Araç Setinin toplam 57 aracın tamamına liste halinde hızlıca erişim sağlayabileceğiniz bir sekme içermektedir. Yanı sıra, araç setinde yer alan terminolojiye ilişkin bir terimce vardır ve dört adet internet kaynakları listeleri da mevcuttur. Sunulmuş olan internet siteleri, mülteciler için dil desteği sağlanmasına ilişkin bilgi ve kaynaklar içermektedir. Bu internet siteleri İngilizce, Fransızca, Almanca ve İtalyancadır ve her bir internet sayfası için kısa bir bilgi sunulmuştur. Son olarak, çeşitli internet kaynakları sekmesinde, Avrupa Konseyinin mültecilere ilişkin çalışmaları ve farklı uluslararası kurumların çalışmaları bilgileriniz için yer almaktadır.

“Araç Seti ile ilgili Bilgi” başlığı altında, İtalya’da gerçekleştirilen pilot çalışma ve Araç Setinin geliştirilmesi süreci ile ilgili bilgiler bulunmaktadır. Ayrıca, Kasım 2017 tarihinde Avrupa Konseyinde düzenlenen tanıtım konferansı ve katkı sağlayanların da listesi burada yer almaktadır.

7.   Mülteciler ile çalışan biri, onların dil yetkinliği ve seviyesini belirlemek isterse, hangi araçları kullanmalıdır?

“Hazırlık & Planlama” bölümünde yer alan ihtiyaç analizi sekmesinde, bu amaç için kullanılacak yedi farklı araç vardır. Bunların ilki (Araç 24), mültecilerin ihtiyaç ve önceliklerini belirleyebilmek için nasıl bir yol izlenebileceği ve ne gibi hususları göz önünde bulundurulması gerektiğine dair gönüllüler için bir kılavuz niteliğindedir. Diğer altı araç ise, ardışık bir seri şeklinde kullanılmak için tasarlanmamıştır – hepsini uygulamak pratikte kullanışlı olmayacaktır. En iyi yöntem, araçları incelemek ve bulunduğunuz bağlam kapsamda en uygun bir veya iki aracın hangisi olduğunu saptamaktır. Örneğin, Araç 25, hedef dilde mültecilerin yetkinliklerini değerlendirmek isteyen ve acilen öğrenmeleri gereken konular konusunda gönüllüler için faydalı olacaktır. Araç 26 ise, Latin alfabesinde düşük seviyede okur-yazarlığı olan mülteciler için kullanılabilir. Araç 27 ve 28, mültecilerin bildikleri diller hakkında daha fazla fikir sahibi olabilmek için bazı öneriler sunmaktadır.

8.   ‘Etkinlik’ bölümlerinde senaryoları kullanacak olan gönüllüler, çalışma oturumlarına nasıl hazırlanmalıdır?

“Hazırlık & Planlama” bölümünde ve ihtiyaç analizi sekmesinde bulunan Araç 29 ve 30’da, mültecilerin ev sahibi ülkenin dilinde ne bilmeleri gerektiği ve ne gibi dil desteğine ihtiyacı olabileceği konusunda belirleme yapacak olan gönüllülere öneriler bulunmaktadır.  Sonrasında; içeriğin planlanması sekmesinde, durumlar için referans listeleri, iletişimin işlevleri ve durumlara göre odaklanmaları gereken ifadelere odaklanmak için gönüllüler için üç çok yararlı belge vardır. Gönüllüler, bu listeleri çıktı alarak, daha sonra referans belge olarak da kullanabilirler. Ancak, bir oturumda çok fazla içerik/konu işlememeye dikkat edilmesi gerekir; ilerleyen çalışmalarda, yine durum ve ifadeleri yeniden kullanmaları önerilir. Gönüllüler, “etkinlikler” sekmesinde yer alan 15 senaryonun yer aldığı listeye bakarak, en uygun olanı seçebilir. (Bkz. Soru 9).

9.   Gönüllüler, senaryolar ve diğer etkinlikleri birbiri ardına bir uygulamalı?

Bulunduğunuz bağlama göre, tüm senaryolar mülteciler için faydalı olabilir, ancak yine de seçici davranmak önemlidir. İhtiyaç analizi araçlarını kullanarak mevcut bilgileri belirlendiğin de, gönüllüler içerik planlama listelerini inceleyerek (bkz. Soru 8), birlikte çalıştıkları mülteciler için en faydalı, en acil ve ilgi çekici olan senaryoları seçmelidir. Sonraki oturum(lar)da, bir sonraki öncelikli senaryo seçilerek çalışmalar devam etmelidir.  

Mülteciler için bazı önemli olan bazı durumlar olabilir ancak araç setinde buna ilişkin bir senaryo olmayabilir. Böyle bir durumda, sunulan senaryo örnekleri göz önünde bulundurularak, gönüllüler tarafından uygun bir senaryo geliştirilebilir.

10.  Bir grubun farklı ihtiyaçlarının karşılanabilmesi için senaryolar değiştirilebilir mi, uyarlanabilir mi?

Evet; hatta bulunduğunuz bağlama daha uygun olması için değiştirmeniz veya uyarlamanız gerekecektir. Örneğin; birçok senaryoda yer alan resimler, gönüllülere fikir vermek içindir – gönüllüler, mülteciler için daha anlamlı olabilmesi için bulundukları ülke veya şehre özel veya belirgin örneklerin resimlerini kullanmayı tercih edebilirler. Ayrıca, senaryolarda çok basit diyaloglar yer almaktadır fakat mülteciler ev sahibi ülkenin dilinde daha yetkin ise, bu diyaloglar uzatılabilir ya da gönüllüler veya mülteciler tarafından çeşitli diyaloglar geliştirilebilir. Uyarlamayı kolaylaştırabilmek için, tüm araçlar Word formatında indirilebilir ve üzerinde değişiklikler yapılabilir.

Önemi hatırlatma: Araç setindeki tüm araçlarda olduğu gibi, içerikteki senaryoların çıktı alınarak mültecilere verilmesi amaçlanmamaktadır. Araçlar, gönüllülerin kullanımı için hazırlanmıştır. Ancak, bazı bölümler, dil destek etkinliklerinde kullanılmak için çoğaltılabilir.

11.  Mültecilere dil desteği veren bir grup gönüllünün koordinasyonundan sorumluyum. Bu çalışmalar kapsamında, onlara rehberlik edebilmek için hangi araçları kullanmalıyım?

Araç Setinin tüm parçaları, mülteciler için dil desteği veren ve vermeye hazırlanan gönüllüleri desteklemek için tasarlanmıştır. Gönüllüler için bir oryantasyon çalışması yapılacaksa, az sayıda araca odaklanılması önerilir. Mülteciler ile daha önce çalışmamış olan gönüllüler var ise, Araç 10 ve 11 kullanılarak, gönüllülerin kendi rolleri konusunda onları düşünmeye sevk edilebilir. Bu araçlar kapsamındaki etkinlikler, mültecilerin öğrenim ortamına taşıdıkları ve yaşanabilecek zorluklara ilişkin bir değerlendirme yapılmasını teşvik etmektedir. Yanı sıra, arka plan bilgileri, politika durum ve mültecilerin yasal statüsü ile ilgili hakları konularında bilgi içeren Araç 1 ve 2 de faydalı olabilir. Araç 3 ve 4 ise, gönüllülerin çalışmaya başlamadan önce bilgileri olması gereken önemli ve hassas etik ve kültürel konuları anlatmaktadır.

Dil desteği sağlanmasına ilişkin detaylara bakıldığında; Araç 12, dil destek çalışmalarının mülteci öğrenenler için pozitif, yapıcı ve etkili bir deneyim olmasını sağlamak için gönüllüler için öneriler içermektedir. Farklı başka araçlar da dil desteğine ilişkin belirli hususlarda rehberlik sağlamaktadır. Örneğin, gönüllülerin dikkatine Araç 17’yi getirilmelidir: bu araç, yeni bir dilde okuma ve yazma öğrenmenin ne kadar zorlu bir çaba olduğunu anlatır. Araç 24 ise, gönüllülerin mülteciler ile ilk tanışması ve mültecilerin ihtiyaçlarına ilişkin ne gibi bilgileri edinmeleri gerektiğini anlatmaktadır (ayrıca bkz. Soru 7). Araç 18, dil destek çalışmaları için gönüllülerin ne gibi kaynakları/materyalleri derlemeleri gerektiği anlatır. Araç 19, herkesin kendini rahat hissedeceği, katılımcı bir yaklaşımın teşvik edildiği ve kendiler ve bazı kolay etkinliklere odaklanır. Bu kapsamda, koordinatör ve gönüllüler konuları aralarında tartışabilir, değerlendirebilirler.  Gönüllüler ile senaryoların giriş kısımları üzerinden geçmek de faydalı olacaktır. Koordinatörler, gönüllülerden bir veya iki senaryoyu uyguladıkları bir oturum planlamalarını isteyebilir ve nasıl bir uygulama olduğu değerlendirilebilir.

Gerçekleştirilecek bir oryantasyon çalışması, Araç 23’ü de dâhil etmelidir. Araç 23, gönüllülerin dil desteği etkinlikleri/oturumları sonrasında bir değerlendirme yapmalarını teşvik eder, gelecekteki oturumlarda ne gibi iyileştirmelerin uygun olabileceğini belirlemek için olumlu ve olumsuz sonuçları değerlendirme alışkanlığının kazanılmasına ilişkin öneriler içerir.

12.  Avrupa Konseyi, mülteciler ile çalışan gönüllüler için her hangi oryantasyon veya eğitim programı sunmakta mıdır?

Mevcut zamanda, Avrupa Konseyi’nin Dil Politikaları Programı tarafından birebir ya da çevrimiçi bir eğitim veya oryantasyon sunması söz konusu değildir. Ancak, Graz şehrindeki Avrupa Modern Diller Merkezi (European Centre for Modern Languages (ECML)) gelecekte buna ilişkin bir destek verme olasılığını değerlendirebilir. Fakat bu Merkez, Kısmi Anlaşmaya tabidir ve Avrupa Konseyinin tüm 47 üye devletini kapsamamaktadır. Konu ile ilgili bilgi alabileceğiniz ECML’nin iletişim adresi şöyledir: e-mail.